Wo bleew dat Vörwark mit all de Melk

 

Wenn C.H. Hüchting de Upteknung von dat Vörwark in Erichshof fun'n hett, un wenn he schrifft, dat dor um 1580 al hunnertuntwölf Melkkeuh in de Ställe stun'n, denn lett us dat nohdenken. Wi froogt us, wo de Verwaltung mit all de Melk bleew, de von soveel Keuh keem? Sünd sekerlich keene Keuh ween, de jeden Dag twintig Liter Melk gewen hebbt. Man kann ober annehmen, dat ok do al von jede Koh jeden Dag een Pund Bottern komen is. Oder hett ok do al dat Vörwark all de Melk as Frischmelk jeden Dag in'e Stadt brocht, dat de Inwohner von Bremen von de Melk von de Melkbuurn nich genog harrn? Man draff annehmen, dat'n Barg von de Melk an de Kälber verfodert is, dat obern groten Deel för de Verarbeitung oberbleew. Wi will't mol annehmen, dat jede Koh tein bitt twolf Liter Melk gewen hett jeden Dag, dat weern rund dusend Liter. De Hälfte dorvon an de Kälber, blewen fieflıunnert Liter. Von de fiefliunnert Liter konn'n jeden Dag dartig Pund Bottern mookt ween. Wi weet, dat dat noch keene Zentrifugen geew. De Roohm moß von de Sett'nmelk affußt ween.
Ok de Bottermokeree gung noch nich mit Maschin'n. Botterkarn hett dat sekerlich gewen. Wat weer dat woll förn groot Kamhuus, wo all de Melksett'n in Borte stun'n? Dor moß dat al bi de dusend Sett'n gewen, wiel de Roohm doch erst den drütt'n Dag affpußt ween konn. Un denn geew dat all de Mogermelk, wo de Kalber un Swien mit fodert wudd'n, oder dor wudd noch Käse von mookt. Dat mutt jo'n richtigen groten Meiereebedreew wesen hebb'n, de dor vör veerhunnert Johr al ton Erichshof stohn hett. Un'n richtigen Molkermeister hett dat ok
gewen, de dat Ganze unner sik harr. Von'n Melker mit sien Hüülp'n ganz afsehn, wiel dat noch keen Melkmaschin'n geew. Wi geseggt, dat weer mol interessant, to weten, wi lang'n de Inwohner von de Stadt Bremen mit de Melk von ehre Melkbuurn utkomen sünd. Wi kennt dat Melkhannelsgewerbe noch recht goot, de in de twintiger- dartiger Johrn von Angelse, Erichshof un Brinken, jeden morgen in de Bremer Neestadt föhrn, un de Melk von ehre Kohbuurn, mit de lütt'n Melkwogens, an de Endverbruker bring”n dän. För beide, de Buurn un den Melkhändler weer dat'n fein't Geschäft. Ok de Bremer wudd'n goot bedeent. Man draff ok annehmen, dat de Veehtucht up 'n Vörwark jummer'n goten Noom'n harr. As dat Vörwark 1790 uplööst wudd, harrn sik de Leester un Brinker Buan nohmen, wiel de Brinker un de Leester in'n vörigen Johrhunnert veel goot Veeh up Utstellungen wießt hebbt. Ok de Melkwirtschupp harr in Brínken un Leeste al lang'n goen Noom. Dat sünd so miene Oberlegungen um dat Vörwark Erichshof. Is up jeden Fall för de Buurnwirtschupp in usen Room ton Vördeel wesen.

Heinz Tödtmann