Ochen-, Flut- un Werserbröögen-Plonung un Neeboo 1926-1928

Programm eenmolig in Europa

De allto flinke Tiet glieks no'n Ersten Weltkrieg drööp de domolige Reichsbohn hart. Besönners to liern har de Strecke Ruhrgebiet-Bremen-Hamborg dör den gewaltigen Schweergootvekehr. Domols woll de Bohn de Konjunktur bi den Wirtschaftsopschwung  utnutzen. Se boen de Wogens jümmer grötter , dreihn dat Tempo höger. Dütt all konnen de veelen Bröögens in Dreye ut Kaiser Wilhelms Tietn op de Duur nich vullholn, dat harn se technisch faststellt. So köm wat ganz düürt op jem to, un dat ok mit veel Koppkeel.

 

Dütt gewaltige technische Programm moss genau dördacht wern, de Zugvekehr wieterloopen. De Bohn konn woll för veer Stünd'n de Strecke sperrn un dat biem Utwesseln von eene Bröög. In düsse Tiet konn de Zug ober Bremen-Huchtingop dat Kleinbohngleis utwieken no'n Karkweyher Bohnhoff hen.

 

So stünn no genauer Bereeknung de Plon fast, in de Johrn 1926-1928 schöll dat gewaltige, technische un bestens utgekeeste Bröögenprogramm utführt weern, woll eenmolig in Europa. De dree Strombröögens harn se verkofft an dat Land, se passen goot in Uesen ober de Werser.

 

Rechtietig im Johr 1926 kömen ut Bremen de Rammens anschippert. Lange, dicke, runde Rammpöhler wurrn in de Werser sloogen, de meisten no de Bremer Siet dicht an de ol'n Bröög för dat Montogegerüst, op dat de Bröögendeele tohoop niet weern schölln.

 

De andere Siet beköm nich so veele Pöhler, woll för jede Strombröög (60 m) twee Doppelreegens längs de Werser. Hierop schöll biem Uttuuschen de ole Bröög eersmols rupföhrt weern. Noch son poor Pöhler wurrn hier al Isbreekers tosätzlich rinnrammt, falls mol de Werser tofreern schöll - man konnt nich weeten, wenn mol de richtige Winter köm!

 

Ick will nun ober düse Arbeit schrieben, bin dor von Anfang an biweden. 1927 beköm min Lehrbaas den Tooslaag för alle Holt- un Nebenarbeiten. Use Arbeitsplatz weer am Wooterturm biem Weyer Bohnhof no dorhen leeg een Gleis. Hier konnen wi ungestört al de Vorarbeiten moken, de sust den Isenbohnvekehr biem Inboon gewaltig ophöln.

 

So wuurn von us woll 2000 scharfkantige, getränkte, eeken Bröögengleisschwellen bearbeit, op 28 Flutbröögens von je 35 m Länge monteert fix un farig mokt - fehlen bloss noch de Gleisen, de köm'n den non Inboo dorop. Von hier güngen se no Ooprt un Stär ton Insetten, de Ol'n utrangierten Flutbröögen bleeben solang im Weyher Bohnhof un wurrn löter von een anner Kolonne afwrackt un as Schrott no de Hochöbens schickt.

 

Use Arbeit biem Wooterturm weer toennme, nun güngt no de Ochenbrööch biem Dreyer Bohnhof. Hier geeft mol wat to kieken, so konn man von witen den breetbeenigen Bockkron sehn, de use Flutbröögens biem Nacken nöhm un se unsett.

 

Ton Verklookfideln: De 450 m Flutbröögen reckt vom Diek bit no de Strombröög un oberbröögt in Winterdaag dat veele Hochwoter.

 

 

 

 

 

 

 

Güntsiet geev dat mehr Lohn

 

De Ochenbröög-Firma Klönne har hier nich so veel Arbeit bi de Bröögenutwesselee. Dor reckte een woll 35 m hoogen Gittermast as Kron, de schöll de Bröög rutböörn  un an Land setten ton Utslachten un de neehe wodder insetten. Sönnabens morgens Klocke 6 möken wi mit Hülpe von de Isenbohnarbeiters dat Gleis von eener Bröög no de Dreyer Siet los. In de Tiet, wo wi Fröhstückpause harn, scholl dat Rutböörn vör sick gohn.

 

Op eenmol een Gepulter, wi keeken ut use Bude. Wat weer posseert? Minschenskind, de Brööge ligg in de Ochen un  wusch sik de Fööt. Wi konn dat angohn? Den Mast weer dat Gewich biem Rumschwenken to duun wurrn un knickte 5 m von boben in. dor harst mol de Bröögenbauers sehn moss, wi graal se dat Stück utwesselten un een, twee, dree weer nix ne weden.

 

De Blomoge droff jo keener sehn, bloß wi weern de eenzigen Tügen, dorno hett als bestens klappt. Nun de Gleisschwellen verleggt, Gleise fastmokt, un de Strecke weer wodder free.

 

Wat ton Schmunzeln hebb ik an de Bröög erlevt. Een woll ganz woghalsigen Bröögenbauer klatter mol den hoogen Mast  rup in enner Tiet, wo twee Zug in Drey höln woll'n. Minsch, dach ik bi mi, wat klattert de Kerl so graal no boben. Troo mien Oogen nich, steiht de Mann pohlrisch op de Plattform un mök dat weltberöhmte Brüsseler Denkmol no: "Männeken Piss". De Lüer ut'n Personenzug keeken sik dat Spellwark an, dorbi winkte he jem to. Ditt so nebenbi.

 

Wi harn use Arbeit an de Ochenbröög farig, nun güng't in Richtung Flutbröögens. Use Bude bauten wi twischen Bohndamm un Diek, so harn wi Schutz vom ständigen Wind, de von de Werser her weihte.

 

De Bröögenfirmo "Gute Hoffnungs-Hütte" weer al 3/4 fardig mit dat Inboon. Nun schöll'n 450m Bohlenbelaag 1,50 breet timmert weern. Dat weer ne richtige Knokenarbeit, den ganzen leeben Daag eeken Bohlen to Klappen tohoop schruben. Woll Dusende Holtschruben von 9 cm Läng hebbt wi dör Handarbeit int Holt dreiht. Datt us toläss de Boostkasten kill von dat ewige Drücken mit use Bohrwind'n, kann man sik denken.

 

Ok von hier hebb ik een spoßiget Erleebnis to vertelln. Bi so veel Handwarkers geeft ok een Postengesell  oder Vörarbeiter . He har eene schwache Stär, de Piepen güng bi em nich ut. Use Boss konn dat op'n Dood nich utstohn, wenn wi bi de Arbeit smökten. Eenen Doogs har use Vitze em gornich komen sehn, dor stünn de acher em, ruck zuck de Piepen in de Blaujacktaschen. Nun gungen de beiden op usen farigen Bohlenbelag op un dol.  Dor de Wind hier op de Bröög düchtig weihte, smul tohand siene Taschen, he moss vedammt dat füer utsloon.

 

De Weg no use Bude am Diek wurr jümmer länger un förn Meister to  düür, wenn wi Pausen harn. De Bude wurr umstellt no de annern Wersersiet, denn eenmol moss se doch dorhen.

 

För us geev dat sogor mehr Stundenlohn. Nun harn wi Bremer Lohn. Twintig Pennig mehr de Stünd'n - dat brog watt in use Lohntuten.

 

So langsom kömen wi usen lesten Arbeitsplatz nööger no de Strombröögens.

 

12. September 1927: De groode Daag

 

Nu weern wi endlich op de Strombröögens anlangt. Twee Bröögen von de Hemelinger Siet her harn wi free to'n Bearbeiten. Bloß von disse Siet konn man op de Bröögens komen, ok leeg hier us Materiol.

 

Man is jo wat gewohnt an Luutigkeit, ober hier konn man sien eegen Wurt nich verstohn. Dat ständige Radattern von zig Niethomers, dortwüschen de Signole, wenn Züge kömen. Noch föhrten se sinnig, ober dat schöll bold ophörn - dat Rundschrieben harn wi al lesen.

 

Nu wurr use Arbeit gefährlich, op de isern Dräägers rumbanlancieren un de Gleisschwellen  fachmännisch to verlegen un unner us de Werser. To Sicherheit schipperten dor twee Boote, wenn mol ener von boben köm. In Sommer sind fökner Woghalsige in de Werser plumpst, de mossen denn erst dat Tüg dröögen. Bold harn wi de dree Strombröögens mit Gleisschwellen monteert, ok de Gleisplatten glieks opschroben.

 

Woll goot dördacht harr de "Dortmunder Union" dat Rut-un-Rin-Föhrn von de Strombröögen un wi dat technische Meisterwark vör sick gohn scholl.

 

Glieks to Anfang wurr op dat Montogegerüst för jede Strombröög de Grundsteen leggt. Twee Gleise wurrn op dat Gerüst twars unner de ol'n Bröögens  dörschoben un op de annern Pohlreegens monteert. Op disse Gleisen wurrn glieks op littje Loopkatten, dat sind siete, ganz starke Woogens, de neen Bröögen tohoop boot, so dat se glieks Rullschoh unner sik harn.

 

Nun köm de groode Daag, so't losgohn scholl, de erste Bröög uttotuschen.

 

Am 12. September 1927, Klocke 6 morgens: Wi harn mit Hülpe von de Rottenarbeiters de Gleise losschroben, op Plattwoogen verlaadt un wegschoben. Beide Gleisen von de Bröög no Drey to, weern nu runner. Man scholl nich glooben, woveel Minschen sik unnen an de Werser ansammelt harn, um sick dit ganz seltene Schauspeel von hooger Technik antokieken. Veele Klassen vom Technikum ut Bremen woll'n hier wat afkieken, um to lehrn.

 

Nun köm dat swörste Deel för de Bröögenfirmo: De ole Bröög moss ok Rullschoh ünner hebben, um ruttoföhrn. Dör starke Öldruckpumpen wurr se ganz sinnig hochpumpt, ditt all güng ober Signolkommandos . No genauer Höchte wurrn de Loopkatten unner de Bröög sett un langsom de Öldruck afloten.

 

So ganz hundertprozentig har dat Opsetten nich henhaut, denn dat geef plötzlich son litten Ruck, so dat de Bröög n'littjet beten schwankte. Gott sei Dank hart goot gohn, dor har sick woll wat klemmt hat.

 

Jetzt wurrrn de beiden Bröögens togliek rut un rin föhrt, man konnt knapp marken, so langsom güng't.

 

De nee Bröög köm opp ehr Walzenlooger to leegen, dormit is se n'littjet beeten bewegbor, wenn de Zug oberweg donnert. Wi harn nu düchtig wat to doon, de Gleise op beide Spuurn fasttoschruben. So, nun weert sowiet ton Prüfen, veer groote Loks föhrten erst langsom, denn'n poormol flinker ober de Bröög. Als weer o.k. - keene Beanstandung. De Strecke wurr wodder freegeben, dat Ganze harr veer Stünnen duurt.

 

De ole Bröög stunn nu op butensiets un tööfte op de seltene Reise no Uesen, denn ditt weer eenmolig. Mitleedig keek se ehre Rivolin an, wenn de Züg dor föhrten.

 

Jo, de Mohr har siene Schuldigkeet doon. Ober föftig Johr  hett se den Vekehr ober sik hensusen loten, bit ehr dat toläß  so duun wurr.

 

Endlich köm de Daag, twee groote 1000 t-Bockscheepe mit'n Isengestell op'n Buckel wollen ehr hol'n. Weil de Scheepe so hoch op'n Woter leegen, pumpten se erst mol  de ehrn Buuk vull Wooter, bit se unner de Bröög runnerpaßte. Dat Wooter rutpumpt, un nu swomm se ok al. Twee Sleepers spannen sik vor, de anner Damper weer dat Stüer. Mit Sireengehuul un veele Ehrngäste ton Geleit güngt no Uesen. Ehre beiden Bröders sind denn ok bold nokomen. Ok dor hett se nicht lang den Vekehr deenen konnt. De Feindfleegers im Tweeten Weltkreeg hebbt ehr den Rest geben.

 

De Winter har sick mitlerwies anmeldt, mök us ok al to schaffen. Wiehnachten harn wi achter us, weern mit den Belag noch nich fardig. De Bröögenfirmo is noch grode trech wurrn.

 

Jetzt weer ok rein gornix los, de Werser fror dicht, toläß föhrte ok al de Steenerwoogens von de Hemelinger Tegelee, de hier am Strom weer, ober de togefroorn Werser.

 

So seeten wi noch mit twee Mann in Januar 28 mit'n Mors op de Bröög un verankerten de Klappens, dormit se nich no unnen weihten.

 

Al Oogenblicke güngen wi eben in use warme Bude. Dat weer verdammt keen Vergnögen hier bi dissen Wind un 28 Grad minus son Poulee to moken.

 

Wenn wi denn Fierobend mit'n Rad no Huus strampelten, freit wi us op de warm Kööken.

 

 

 

 

 

Heinz Tödtmann